Anavarza
Adana’nın Kadirli, Ceyhan ve Kozan ilçelerinin sınır noktasında yer alan Anavarza Kilikyalılar dönemine dayanan bir antik kent olarak ifade edilmektedir. Aynı zamanda da çevresi de mesire ve piknik alanı olarak kullanılmaktadır. Kilikya ovasında önemli bir yerde bulunan bir antik kent olarak da tabir edilmektedir.
Adana il merkezinin 70 km dışında yer alan bu kent Dilekkaya köyü içerisinde bulunmaktadır. Aynı zamanda da Sunbas Çayı’nın 8 km uzağında da yer almaktadır. Yüksek bir tepeye inşa edilen bu antik kent; herkesin ilgisini çekebilecek buluntuları içermektedir.
Anavarza antik kenti hakkında Roma Dönemi’nden önce herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. İlk olarak MÖ 19. Yüzyılda İmparator Augustus tarafından ziyaret edilmesinden ötürü Caesarea olarak anılmaya da başlamıştır. Antik kentin 200 metre yükseklikteki kayanın üzerine yapılması ve zamanında yenilmez olarak tabir edildiği de bilinmektedir.
Antik kent Roma İmparatorluk Dönemi’nin ilk zamanlarda pek etkisini göstermemiştir. Bu konuda Kilikya medeniyetinin başkenti olan Tarsus’un geri planında yer almıştır. Ancak Roma döneminde ortaya çıkan bir iş karışıklık sonrasında Severus’un tarafını tutan kent, olay sonrasında ödüllendirilmiştir. En parlak dönemini bu süre zarfında yaşayarak; MÖ 205 yılında adından söz ettirmiştir.
260 yılında ise tüm Kilikya şehirleri gibi Anavarza da Sasaniler’in eline geçmiştir. Dördüncü yüzyılda ciddi bir yıkımla karşı karşıya kalsa da 408 yılında İkinci Theodosius tarafından yeniden yaptırılmış ve Cilicia secunda eyaletinin de başkenti olarak ifade edilmiştir.
525 yılında gerçekleşen büyük deprem sonrasında Anavarza kenti büyük hasar almıştır. Ancak İmparator İustinianus tarafından onarılmış ve sonrasında da İustiniopolis ismiyle anılmaya da başlamıştır. 560 yılında ikinci bir deprem ve sonrasında da veba salgını ortaya çıkmıştır. İslam döneminde ise Arap ve Rumların sınır bölgesi olarak görüldüğünden ötürü sürekli olarak akınların yapıldığı bir hale gelmiştir. Akınlar ve savaşlar doğrultusunda da şehrin eski görkemi ve gücü kalmamıştır. Nüfusunun büyük bir kısmı da bu dönemde göç etmiş ve bu bölgede yer alan Anavarza kentinin bölgeye hakim olma devri de kapanmıştır.