Pontus Kral Kaya Mezarları
Günümüzde Pontus Kral Kaya Mezarları Amasya Kalesi etrafında çevrili olarak turistik geziye açılmıştır. Helenistik Dönemde Amasya şehrini kullanan Pontus’a aittir. Pontus Kralları MÖ 302 yılından 26 yılına kadar Amasya şehrini başkent olarak kullanmıştır. Bunun sonucunda da şehirde önemli kişilerin yani Kralların mezarları bulunur.
Kral mezarları Amasya Kalesinin eteklerinden dikine uzanan kalker kayalarının içi oyularak oluşturulmuştur. Mezarlara Hatuniye Mahallesi’nin dar sokaklarından ve tren yolunu geçerek çıkılır. Ayrıca mezarların arasında bulunan kayalar oyularak yollar ve merdivenler yapılmıştır. Bu tarihi alanda küçük büyük 21 adet Kral mezarı olduğu bilinmektedir. Fakat bu mezarlardan sadece birkaç tanesi günümüze kadar sağlam bir şekilde gelmiştir.
Pontus Kaya Mezarları Sırrı
Pontus Kaya Mezarlarının yalnızca birkaçı günümüze kadar gelebilmiştir. Bu mezarlardan birinin yanında nehre kadar uzanan bir tünelin başlangıcı bulunduğuna inanılır. Ayrıca Kızlar Sarayı üzerine kurulan bu üçlü kral mezarları birbirine bitişik olarak yapılmıştır. Bu mezarlardan sağ baştaki Pontus Krallığının kurucusu olan Mitridat Ktistes’e aittir. Bu mezarın farklılığı ise diğer mezar yapılarında bulunan U şeklinde koridorların bulunmamasıdır. Ortadaki koridor MÖ 266 ve 256 yılları arasında yapılıp I. Mitridat’ın oğlu Ariobarzan’a aittir. Diğer mezar ise MÖ 222 yılında yapılıp II.Mitridat’a aittir. Bu üçlü mezardan sonra da bölgenin güneybatısında yer alan taşların oyularak basamaklı bir tünel yapılmıştır.
Turistler bu tünelden geçerek ikili mezarlara ulaşır. Bu mezarlardan ilk olanı MÖ 195 yılında yapılmış ve III. Kral Mitridat aittir.
Yapıların Boyutları
Turistler en büyük mezara galeri ve merdivenler ile çıkar. Bu mezar batı yönünde bulunur ve son mezardır. MÖ 185 yılında Kral Farnakes için yaptırılmış mezarın yüksekliği 15 metre genişliği 8 metre ve derinliği de 6 metredir. Bu mezarın girişi diğer mezarlardan daha yüksektir. Ayrıca Kral Farnakes mezarına Büyük Kral Mezarı da denir. Mezarın bulunduğu konumdan dolayı birçok yapı tahribi oluşmuştur. Mezarların ortak özelliği 2 ila 3 metre arasında yüksekliğinin olması, kapaksız ve kapıya benzer girişlerinin olmasıdır. Mezar içinde bulunan birçok eser 1075 yılında Amasya’yı fetheden Melih Ahmed Danişmend Gazi tarafından kaldırılmıştır.